Nieuwe gordijnen voor de koning en de koningin

Sinds januari is het TextielMuseum in Tilburg gestart met een uitzonderlijke opdracht. Het TextielLab - de professionele werkplaats in het hart van het museum - maakt nieuwe gordijnen voor Paleis Huis ten Bosch in Den Haag. Handwerkgroepen uit het hele land en Hare Majesteit Koningin Ma?xima vervaardigen een gedeelte van het borduurwerk. Het resultaat is dit najaar te zien in het museum in de tentoonstelling 'Koninklijk borduren | Verhalen en vakmanschap'.

Fotografie: Willeke Machiels

Een gezamenlijke opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf en de Dienst van het Koninklijk Huis aan het TextielMuseum moet leiden tot een eigentijdse remake van de 18de-eeuwse zijden gordijnen uit de Chinese Zaal van Paleis Huis ten Bosch in Den Haag, e?e?n van de ontvangstruimtes van het woonpaleis van Koning Willem-Alexander en Koningin Ma?xima. Uit onderzoek bleek dat de originele gordijnen te kwetsbaar zijn om terug te hangen; ze moeten geconserveerd en opgeslagen worden. Het ontwerp voor de nieuwe gordijnen is van de hand van de Haagse ontwerper Liesbeth Stinissen. Het eerste deel van de productontwikkeling vindt plaats op een hi-tech borduurmachine, in co-creatie met de experts van het TextielLab. Onder leiding van borduurexpert Anna Bolk voegen vervolgens ruim honderd handwerkliefhebbers uit verschillende handwerkclubs, verenigingen, sociale werkplaatsen en leerwerkplekken uit het hele land borduursels toe. Ook Hare Majesteit Koningin Ma?xima zal gaan meeborduren aan de nieuwe gordijnen. Zo dragen zij vanuit hun persoonlijke kennis en kunde op het gebied van handmatig borduren bij aan dit nieuwe erfgoed voor Nederland.

Nederland verbeeld
De originele gordijnen waren een geschenk van Ulrich Gualtherus Hemmingson aan Stadhouder Willem V en zijn echtgenote Wilhelmina van Pruisen in 1791. Hemmingson diende als VOC-gezant en nam het geschenk bij zijn terugkeer naar Nederland mee uit het Chinese Guangzhou (Kanton). De kronkelende rivier afgebeeld op de originele gordijnen was een inspiratiebron voor ontwerper Liesbeth Stinissen. In haar ontwerp vertaalde ze de rivier naar de Nederlandse delta. Het motief van de delta verbindt diverse taferelen in relatie tot de geschiedenis en belangrijke ontwikkelingen voor Nederland, waaronder waterwerken, bruggen en gebouwen. Centraal in het ontwerp staat Nederland als land van vele culturen, waar we bruggen bouwen en bevolkingsgroepen aan elkaar verbinden.
Computergestuurd maakproces in het TextielLab
Een deel van de gordijnen is dit voorjaar geborduurd in het TextielLab. Samen met Stinissen digitaliseert de borduurexpert van het TextielLab het ontwerp zodat de computergestuurde borduurmachine het op de stof kan borduren. In het TextielLab wordt dagelijks gewerkt aan tal van uitzonderlijke textielprojecten met nationale en internationale ontwerpers en kunstenaars. Uniek is dat museumbezoekers deze maakprocessen op gebied van borduren, weven, breien, passement en tuften live kunnen meemaken.

Borduren verbindt
Voor de handgeborduurde elementen op de gordijnen zijn vijftien borduurgroepen uit het netwerk van het TextielMuseum uitgenodigd om een bijdrage te leveren. Centraal in het project staat de verbindende rol van handwerken, als middel voor ontmoeting, gesprekken en het uitwisselen van ambachtelijke kennis en vaardigheden. Onder begeleiding van haute couture borduurexpert Anna Bolk is en wordt er geborduurd op locaties door heel Nederland: van Tilburg tot Amsterdam en van Middelburg tot Kollumerzwaag. Het TextielMuseum betrekt een grote diversiteit aan liefhebbers op het gebied van handwerken bij het project, waardoor een rijkheid aan culturele achtergronden, leeftijden en genders vertegenwoordigd zijn in het eindresultaat.

Blik achter de schermen
Voordat de gordijnen het paleis in Den Haag sieren, zullen ze in het Textielmuseum Tilburg zijn te bewonderen. De nieuwe gordijnen hangen straks samen met de originele gordijnen in de tentoonstelling 'Koninklijk borduren | Verhalen en vakmanschap', die is te zien van 15 oktober 2022 t/m 10 april 2023. De tentoonstelling biedt een blik achter de schermen van de totstandkoming en toont de rijkdom aan verhalen die ontstaan wanneer mensen samen handwerken.

www.textielmuseum.nl