Nieuwe Oude Lappen

Nieuwe aanwinsten uit de 18e en eerste helft 19e eeuw

Nog nooit kreeg het Historisch Museum de Bevelanden zo’n bijzondere collectie merklappen. De familie Stevan van het museum voor Naaldkunst in Winschoten heeft ons een aanzienlijke collectie Nederlandse merk- en stoplappen uit de 18e en eerste helft 19e eeuw toevertrouwd. En dankzij een Zeeuwse schenking kunnen we zien hoe merklappen generaties lang worden doorgegeven in de familie Trimpe. De merklappen zijn nu te zien in de tentoonstelling ‘Nieuwe Oude Lappen; nieuwe aanwinsten uit de 18e en eerste helft 19e eeuw’. Zodra het museum weer mensen mag ontvangen staat de tentoonstelling voor u klaar en is te zien t/m zaterdag 29 januari 2022. Kijk op de website www.hmdb.nl voor actuele openingstijden.

Een selectie van de oudste lappen is nu te zien, beginnende bij de oudste drie lappen van circa 1700. De merklappen komen uit heel Nederland en elke streek heeft zijn eigen vormentaal. Zo zijn Friese lappen te herkennen aan een alfabet met grote dikke letters. Echter niets is eenvoudig, want fraaie geborduurde driemasters met vlaggen en bemanning komen voor op zowel Friese, Hollandse en Zeeuwse lappen. Uit de merklappen van de familie Trimpe blijkt duidelijk dat bepaalde patronen en symbolen worden doorgeven van moeder op dochter. De geborduurde initialen, naam en vaak de datum bieden een goed houvast bij het achterhalen van de maaksters. Zo’n reis door de stamboom levert ook bewijzen op dat men de oude merklappen gebruikte als inspiratie. Zo gebruikt nichtje Jacomina dezelfde motieven als op de lap van tante Sara.

Merklapmotieven
Merklappen zijn voorzien van bijzondere motieven met bijzondere betekenis. De levensboom, die staat voor Moeder Aarde, is een bekend en veel voorkomend symbool. Maar op een van de oudste Friese merklappen komt ‘de spinnende aap’ voor. Waar staat deze aap voor? Net zoals de Griekse schrikgodinnen probeert de aap een levensdraad te spinnen. Maar de aap staat voor dwaasheid, dus het mislukt. De spinnende aap staat dan ook voor het gezegde, ‘de mens wikt en God beschikt’.

Maar soms moet je er niks achter zoeken want de 14 jarige Maria Pieternella Bimmel uit Zoutelande borduurde gewoon een doorsnede van een huis met een moeder met kind, een stoel en een kist, een snotneuslamp en een vogelkooitje, gewoon omdat het leuk was.

Kortom er is veel te kijken en te vergelijken.